PRINTFOX (wersja polska 1986)

Jest to bardzo dobry edytor tekstowo-graiiezny umożliwiający łączenie ze sobą obrazu i tekstu, pracę wielokolumnową, oblewanie obrazków tekstem, program dostarcza również wiele innych możliwości. Wersja polska oferuje zestawy polskich fontów.

Przed uruchomieniem programu należy najpierw wczytać i uruchomić program SETUP (zwykle tylko jeden raz). Następnie należy:

1. wybrać drukarkę (najlepiej rozpocząć próby od EPSON RX/FX)
2. wybrać numer urządzenia (Geraeteadresse) 4
3. wybrać adres wtórny (Sekundaeradresse) 6
4. wybrać opcję Line Feed po CR (j)

Wczytywanie i uruchamianie programu:

1. wczytać program PRINTP0X (może być szybki dysk)
2. wybrać rodzaj pracy !KP,0,1,1
3. uruchomić program klawiszem funkcyjnym F4

HI-EDDI PLUS

Jest to edytor graficzny umożliwiający m. in. pracę z wieloma ekranami, animację.

W celu zainstalowania drukarki należy wczytać i uruchomić program DRUCKER. Dalej postępować analogicznie jak przy PRINTFOX z tym, że można wybrać również rodzaj pracy !RP,1,1,1 (szybki dysk).

TEXTOMAT PLUS (1985)

Jest to edytor tekstu pracujący w modzie tekstowym. Program umożliwia samodzielną realizację polskich liter na ekranie oraz takie przekodowanie posyłanych do drukarki kodów liter, aby uzyskać standard MAZOVIA, LATIN2 itp. Jeżeli drukarka nie ma zainstalowanych polskich liter, można je samemu zdefiniować i posłać przed drukiem jako tzw. download character (opcja grafikmodus = 1). Szczegółowy opis sposobu otrzymywania polskich liter na ekranie i przekodowywania znaków przeznaczonych dla drukarki przekracza ramy niniejszego opracowania.

Program Texttomat Plus może pracować z szybkim dyskiem. W celu przygotowania programu do pracy z drukarką równoległą należy:

1. wczytać program ładujący LADER wykorzystując szybki dysk
2. uruchomić go za pomocą klawisza funkcyjnego F4
3. wybrać odpowiedni ekran i drukarkę (najlepiej rozpocząć od FX80)

Następnie należy ustawić parametry drukarki następująco:

1. Wybrać dienst/ein-ausgabe parameter/aendern/druckeransteuenung/druckerparameter
2. Wybrać
   druckertyp 4 (lub ewentualnie 3)
   sekundaeradresse 6
   geraeteadresse 4
   grafikmodus 0 (lub 1 jeżcie przesyłamy własne definicje liter)
3. Zapisać wybrane parametry

←@ - COPY - kopiowanie na taśmę

Kopiowanie na taśmę ostatnio wczytanego zbioru z taśmy lub dysku. Znak @ na polskim ekranie jest widoczny jako ż. Z taśmy można kopiować prawie wszystkie programy zapisane w TURBO (również maszynowej z wyjątkiem programów z autostartem. Z dysku można w ten sposób przenosić na taśmę wszystkie programy jednoczęściowe uruchomiające się rozkazem RUN o długości do 152 bloków. Wczytany zbiór zostanie zapisany na taśmie pod tą samą nazwą. Możliwe jest kopiowanie wielokrotne. Kopiowanie powinno następować bezpośrednio po wczytaniu. Przed rozpoczęciem kopiowania i przed każdą zmiany sposobu wczytywania należy wyresetować komputer. Rozkaz COPY jest przyporządkowany klawiszowi funkcyjnemu F7 w zestawie pierwszym.

←G - HEAD FIT - ustawianie głowicy magnetofonu

Dyrektywa uruchamia program do ustawiania głowicy. Możliwe jest ustawianie głowicy przy zapisie normalnym, zapisie w TURBO i specjalnym zapisie wzorcowym. W pierwszych dwóch przypadkach można wykorzystać taśmy z zapisanymi programami, a w trzecim przypadku trzeba samemu sporządzić zapis wzorcowy korzystając z dobrze wyregulowanego magnetofonu. Ustawienie głowicy na podstawie zapisu normalnego jest mało dokładne, zapis w TURBO daje dobre wyniki, a zapis wzorcowy daje najlepsze efekty.

Sposób postępowania jest następujący:

1. Kręcić powoli śrubką regulacyjną aż do chwili, gdy wysokość będzie minimalna, a tony będą najniższe. W praktyce wysokość próbek nie powinna przekraczać 1.
2. Ustalić dwa skrajne położenia tej śrubki, przy których wysokość próbek zaczyna wyraźnie wzrastać, a tony stają wyższe (kręcąc śrubką powoli).
3. Ustawić śrubkę w środku między tymi dwoma skrajnymi położeniami.

Przy ustawianiu głowicy na podstawie zapisu w TURBO przy prawidłowym ustawieniu głowicy wszystkie próbki nie powinny przekraczać 1. Mogą się zdarzyć pojedyncze próbki o większej wartości. Wchodzenie na żółte i czerwone pole (wysokość próbki powyżej 1) lub błędne rozpoznanie systemu zapisu świadczy o złej jakości taśmy lub o kiepskim systemie TURBO użytym do zapisu. Najlepsze TURBO to ABC TURBO, TURBO ROM. TURBO na cartridge'ach BLACK BOX, natomiast najgorsze - na cartridge'ach typu FINAL II.

Interesująca jest możliwość ustawiania głowicy wyłącznie na słuch, co pozwala koncentrować wzrok na śrubokręcie.

←L - LOAD - odczytywanie programów z taśmy

Rozkaz działa z klawiatury i z programu. W czasie wyświetlania danych z nagłówka można przerwać procedurę przyciskając klawisz RUN/STOP. W pozostałych sytuacjach należy użyć RUN/STOP + RESTORE.

←L - jest to najbardziej typowy sposób ładowania programów i innych zbiorów do komputera. Pierwszy napotkany na taśmie zbiór będzie wczytany do pamięci komputera. Jeśli typ zapisu jest równy 1, to zbiór ten będzie zawsze wczytany do obszaru pamięci przeznaczonego dla BASlC'u (zwykle począwszy od adresu 2049), bez względu na adres startowy i końcowy. Jeżeli zapis jest typu 3, to program zostanie wczytany do obszaru pamięci wyznaczonego przez adres startowy i adres finalny.

←L"NAZWA" - program o zadanej nazwie zostanie wczytany do pamięci komputera w sposób jak opisano poprzednio. Zamiast pełnej nazwy można podać skrót, opuszczając znaki od końca (nigdy od początku!), np.: ←L"NAZ", ←L"NA".

←L"NAZWA",1,1 - dyrektywa ta powoduje wyszukanie i wczytanie programu zapisanego na taśmie zawsze do obszaru pamięci określonego przez adres startowy i końcowy, bez względu na typ zapisu. Możliwe jest skracanie nazwy, lub jej niepodawanie, np. ←L"",1,1. Rozkaz ten przyporządkowany jest klawiszowi funkcyjnemu F5.

←M - MERGE

Ta dyrektywa powinna być stosowana tylko do programów napisanych w BASIC'u i zapisanych na taśmie przy użyciu typu zapisu numer 1. Instrukcja działa podobnie jak ←L, z tą różnicą, że jeśli w pamięci komputera znajdował sie jakiś program napisany w BASIC'u, to nie zostanie on usunięty, ale do tego programu zostanie dołączony następny doczytywany program. Wskazane jest, aby program doczytywany miał numery wyższe niż poprzedni, w przeciwnym razie należy dokonać przenumerowania (patrz instrukcja ←R).

Sposób zastosowania:
←M lub ←M"NAZWA"

←V - VERIFY

Weryfikacja pierwszego napotkanego programu. Jest to najbardziej typowy sposób sprawdzania poprawności zapisu na taśmie.

Można go stosować do wszystkich programów (zbiorów), których adres startowy wynosi 2049, bez względu na typ zapisu, oraz do wszystkich programów (zbiorów), których typ zapisu wynosi 3, bez względu na adres startowy.

Sposoby zastosowania:

←V"NAZWA" - rozkaz powoduje wyszukanie na taśmie zbioru o nazwie NAZWA i weryfikuje go. Sposób i zakres działania rozkazu - jak dla rozkazu ←L.

←V"NAZWA",1,1 - zbiór o nazwie NAZWA będzie wyszukany i zweryfikowany. Dyrektywa ta jest najbardziej uniwersalna, ponieważ weryfikuje wszystkie możliwe zbiory, bez względu na typ zapisu, adres startowy i finalny.

←£ - VERIFY

Weryfikacja ostatnio zapisanego programu. Jest to najszybszy, najpewniejszy, najlepszy sposób weryfikacji. Przy włączonych polskich literach na ekranie zamiast znaku £ jest pokazywany znak ł. Ten rozkaz jest przyporządkowany klawiszowi funkcyjnemu F8 w zestawie pierwszym.

←S - SAVE - zapisywanie programów

Rozkaz działa z klawiatury i z programu.

Spozoby użycia:

←S"NAZWA" - zbiór o nazwie NAZWA zostanie zapisany na taśmie. Jest to najbardziej typowy sposób zapisu programów. Uzyskuje się zapis typu 1. W ten sposób należy zapisywać i kopiować programy napisane w BASIC'u jak również gry i inne programy maszynowe startujące w BASIC'u. tj. uruchamiające sie rozkazem RUN. Rozkaz ten jest przyporządkowany klawiszowi funkcyjnemu F6.

←S"NAZWA",1,1 - zbiór o podanej nazwie zostanie zapisany na taśmie, typ zapisu będzie wynosić 3.

←W - WRITE

Zapisywanie programów maszynowych, ciągu bajtów, obrazów grafiki HI-RES i innych zbiorów. Rozkaz jest użyteczny szczególnie dla programujących w języku maszynowym. Za pomocą tej dyrektywy można zarejestrować dowolny fragment lub całą pamięć komputera.

←W, adres startowy, adres końcowy "NAZWA" - zapisanie zbioru określonego przez adres startowy (numer pierwszej komórki zbioru) i adres końcowy (numer pierwszej komórki poza zbiorem). Numer ostatniego zapisywanego bajtu jest więc o jeden mniejszy. Typ zapisu jest równy 1.

←W, adres startowy, adres końcowy "NAZWA",1,1 - podobnie jak poprzednio z tym, że typ zapisu równa się 3.

Przykłady:
←W,49152,53248"PROGRAM MASZ",1,1 - zapisanie programu maszynowego.
←W.40960,49152"TEKST",1,1 - zapisanie RAM-u w obszarze adresowym interpretera BASIC'u.
←W,57344,0"OBRAZEK",1,1 - zapisanie grafiki HI-RES w obszarze adresowym KERNAL'a.
←W,1024,0"MEMORY",1,1 - zapisanie całego użytecznego obszaru pamięci komputera.

←D - DELETE - usuwanie wierszy

Usuwanie wierszy z programów napisanych w BASIC'u.

Sposób wykorzystania:

←D, dolna granica usuwanego obszaru, górna granica obszaru. Np.:
←D, 200, 780 - wiersze o numerach mieszczących się w przedziale od 200 do 780 będą usunięte,
←D, 0, 400 - wszystkie wiersze o numerach nie większych niż 400 będą usunięte.

←F - FIND WORD - szukanie słowa

Poszukiwanie zadanego słowa.

Sposób wykorzystania:

←F,"SŁOWO

Będą wyszukane i podane wszystkie numery wierszy zawierające SŁOWO (jeśli istnieją). W ten sposób można poszukiwać wyrazów zawartych w łańcuchach, po REM'ach, a także zmiennych.

←KR - KILLER OF REM - usuwanie REM

Dyrektywa ta usuwa wszystkie teksty występujące po REM w programach napisanych w BASIC'u, przez co zmniejsza się długość programu. Jeżeli dany wiersz zawiera tylko REM, to jest usuwany w całości. Do takiego wiersza nie należy kierować skoków typu GOTO lub GOSUB. Podawana jest liczba bajtów programu przed i po operacji.

←KS - KILLER OF SPACE - usuwanie spacji

Rozkaz usuwa wszystkie zbędne spacje przez co zmniejsza sie długość programu. Nie są usuwane spacje w łańcuchach.

←X - EXPEND - przywracanie spacji

Przywracanie spacji (odwrotnie do ←KS).

←U - UNNEW

Ratowanie (przywracanie) programów napisanych w BASIC'u po wykonaniu instrukcji NEW lub po resecie z klawiszem COMMODORE.

←R - RENUMBER - zmiana numeracji wierszy

Zmiana numeracji wierszy programu napisanego w BASIC'u. Procedura renumeracji uwzględnia i zmienia adresy wszystkich skoków typu GOTO i GOSUB. Program pyta się o numer pierwszego wiersza i o skok (przyrost) numeracji.

←A - AUTONUMBER - automatyczna numeracja wierszy

Spoosób wykorzystaniu:

←A, numer pierwszego wiersza, skok lub

←A

Automatyczna numeracja wierszy. Wartość skoku nie może przekraczać 255. Wyłączenie modu AUTONUMBER następuje poprzez wydrukowanie pustego wiersza (to jest do kolejnego zaproponowanego wiersza nic nie wpisujemy i przyciskamy RETURN), program jednak pamięta numer wiersza, przy którym wyszliśmy z modu AUTONUMBER. Wykonanie ←A bez podawania liczb spowoduje kontynuację autonumeracji począwszy od numeru tego wiersza.

←I - INFO - informacja o adresach

Informacja o ważnych dla BASIC'u adresach. Podawane są:

początek tekstu programu
koniec tekstu programu
koniec obszaru dla języka BASIC
liczba wolnych bajtów

←BD - dolna granica BASIC'u

Rozkaz umożliwia zmianę dolnej granicy BASIC'u. Może być wydany tylko w trybie z klawiatury.

Sposób wykorzystania:

←BD, liczba

Liczba jest typu całkowitego i określa adres dolnej granicy dla BASIC'u.

Zmiana dolnej granicy BASIC'u pozwala na uzyskanie chronionej pamięci dla własnych podprogramów maszynowych, przechowywania definicji spite'ów itp. Należy jednak pamiętać, że po zmianie tej granicy programy napisane w BASIC'u należy zawsze wczytywać bez adresu wtórnego, a więc ←L lub LOAD"NAZWA",8. Programy te należy zapisywać no taśmę również bez adresu wtórnego, np. ←S"NAZWA" (typ zapisu 1).

Ilość chronionych bajtów wynosi: liczba-2048.

←BG - górna granica BASIC'u

Sposób wykorzystania:

←BG, liczba

Zmiana górnej granicy BASIC'u. Dyrektywa może być wydana z klawiatury jak i z programu.

Liczba jest typu całkowitego i musi być większa od adresu końca programu oraz nie większa od adresu końcu obszaru dla języka BASIC.

W przypadku wydania tego rozkazu z programu mogą ulec wykasowaniu wartości stałych i zmiennych BASIC'u, dlatego też rozkaz ten należy umieścić w programie jak najwcześniej, przed ustaleniem tych wartości.

Na przykład:

Rozkaz pozwala na stworzenie obszaru pamięci chronionej, którą użytkownik może przeznaczyć na własne podprogramy maszynowe lub umieszczać tam różne dane. Ilość chronionych bajtów wynosi: 40960 - liczba.

←ZP - zestaw pierwszy klawiszy funkcyjnych

Włączenie pierwszego zestawu klawiszy funkcyjnych. Zmianę zestawu klawiszy funkcyjnych można uzyskać również za pomocą klawisza funkcyjnego F2.

←ZD - drugi zestaw klawiszy funkcyjnych

Wleczenie drugiego zestawu klawiszy funkcyjnych. Przełączenie zestawów jest możliwe również za pomocą klawisza funkcyjnego F2.

←P - pomoc

Włączenie wyświetlania tekstu zawierającego listę rozkazów systemu Black Boa i inne informacje pomocnicze.

←Q - OUIT - wyłączenie cartridge

Cartridge zostanie całkowicie wyłączony i od tego momentu komputer zachowuje sie tak jak by nie było tego cartridge. Ten rozkaz zaleca sie wydać przed uruchomieniem wszystkich programów, które nie tolerują systemu Black Box. Powrót do systemu Black Box możliwy jest poprzez RESET. Dyrektywa ta w połączeniu z rozkazem RUN jest przypisana klawiszowi funkcyjnemu F3.

←E - EXIT - wyłączenie systemu Black Box

System Black Boa zostaje wyłączony, ale pozostaje aktualny rodzaj pracy jaki obowiązywał przed wyłączeniem systemu. Oznacza to możliwość korzystania z szybkiego dysku lub (i) drukarki ze złączem CENTRONICS.

Dyrektywa ta powinna być wydana przed uruchomieniem programów, które nie tolerują systemu Black Box jeżeli chcemy jednocześnie wykorzystać szybki dysk lub drukarkę od IBM. Rozkaz ten w połączeniu z rozkazem RUN jest przypisany klawiszowi funkcyjnemu F4.

←CO - COLOR

Zmiana kolorów ekranu.

Sposób wykorzystania:

←CO, numer koloru tła, numer koloru ramki

Numery kolorów jak w instrukcji do COMMODORE. Np.
←CO, 12, 15.

←CP - CURSOR POSITION - ustawienie pozycji kursora

Sposób wykorzystania:

←CP, numer kolumny, numer wiersza

numer kolumny = 0-39, numer wiersza = 0-24. Ta dyrektywa ustawia kursor na ekranie w żądanej pozycji i jest bardzo użyteczna z programu. Po tym rozkazie może następować np. rozkaz PRINT lub INPUT. Np.
←CP, 20, 12: PRINT A$.

←YK, ←NK - YES KEY, NO KEY - włączenie i wyłączenie klawiszy funkcyjnych

←YR, ←NR - YES REPEAT, NO REPEAT - włączenie i wyłączenie powtarzania drukowania klawiszy

←YT, ←NT - YES TONES OF MUSIC, NO TONES OF MUSIC - włączenie i wyłączenie klawiatury muzycznej

!ET - zmiana ekranu tekstowego

Sposób wykorzystania:

!ET, x gdzie x = 0, 1, 2

Rozkaz ustawia jeden z trzech ekranów tekstowych. Ekrany o numerach 1, 2 mogą używać polskich liter. Ekran zerowy jest to standardowy ekran C-64 i nie zawiera polskich liter. Jeżeli ustawiony jest rodzaj pracy !RP, x, y, 1 to nie jest możliwe włączenie ekranów numer 1 i 2. Ten rodzaj pracy należy ustawiać zawsze w przypadku, gdy chcemy wykorzystać RAM od $AOOO do $D000 np. dla własnych programów maszynowych.

!ED - wybór ekranu do edycji

Sposób użycia:

!ED, x gdzie x = 0, 1, 2

Normalnie system dokonuje edycji tego ekranu, który jest aktualnie wyświetlany. Niniejszy rozkaz pozwala wybrać do edycji dowolny ekran, również gdy jest niewidzialny. Pozwala to na wyświetlenie jakiegoś ekranu i równoczesną edycję innego ekranu, po czym można przełączyć ekrany rozkazem !ET. W ten sposób możemy uniknąć obserwowania edycji i zobaczyć od razu efekt końcowy.

Rozkaz może być wydany tylko z programu.

!PL - włączenie polskich liter

Polskie litery są dostępne tylko na 1 i 2 ekranie. Jeżeli komputer pracuje w trybie tylko ekran zerowy, to włączenie polskich liter nie jest możliwe.

!SZ - standardowe znaki ekranu

Dyrektywa wyłącza polskie litery i wprowadza standardowe znaki ekranowe.

!KE - kopiowanie ekranu

Sposób wykorzystania:

!KE, x, y gdzie x, y = 0, 1, 2

Ekran tekstowy x zostanie skopiowany i przeniesiony do ekranu y.

!KZ - kolor znaków ekranu

Sposób wykorzystania:

!KZ, x, y gdzie x = 0, 1, 2 y = 0 - 15

Wszystkie znaki na ekranie x będą w kolorze y.

!AN - sekwencyjne wyświetlanie ekranów

Sposób wykorzystania:

!AN, x, y gdzie x = 0, 1 y = 1 - 255

Sekwencyjne wyświetlanie ekranów odbywa się w kolejności ekran 0, ekran 1, ekran 2 jeżeli x = 0, lub w kolejności ekran 1, ekran 2 gdy x = 1.

Y określa czas ekspozycji ekranu. Jeśli y = 1 - 6 zmiana następuje bardzo szybko, przy y = 30 czas ekspozycji wynosi około 1 sekundy, a przy y = 255 około 8 sekund.

Rozkaz umożliwia szybkie, niemal natychmiastowe zmiany obrazów ekranów (wykonanie rozkazu PRINT wymaga zwykle nieco czasu). Przy małych wartościach y uzyskuje się coś w rodzaju animacji.

Wskazane jest aby znaki na wszystkich ekranach miały ten sam kolor, w przeciwnym razie można uzyskać różne dziwne efekty.

Rozkaz można zapętlić np. następująco:

!ZA - zamrożenie pracy drukarki

Sposób wykorzystania:

!ZA, x x gdzie x = 0 - 7

Praca drukarki nie będzie odtąd zależeć od adresu wtórnego. Drukarka będzie, stale działać tak jak gdyby była wywołana z adresem wtórnym x, a wiec OPEN 1, 4, x aż do odwołania poprzez !OD.

Rozkaz może być użyteczny wówczas gdy dysponujemy programem, który używa niewłaściwego adresu wtórnego i chcemy wymusić użycie właściwego. Należy go wydać przed uruchomieniem tego programu.

Dyrektywa będzie działać we wszystkich programach napisanych w BASIC'u. Niektóre profesjonalne edytory graficzne i tekstowe mogą jednak być odporne na ten rozkaz.

!OD - odmrożenie pracy drukarki

Rozkaz działa odwrotnie do poprzedniego.

!RP - ustawienie rodzaju pracy

Sposób wykorzystania:

!RP, x, y, z gdzie:

!ST - status

Rozkaz pokazuje aktualny rodzaj pracy komputera.

!KA - katalog

Drukowany jest katalog dyskowy (directory) na ekranie. Przyciśnięcie klawisza COMMODORE w trakcie listowania powoduje zatrzymanie listingu na tak długo jak długo będzie trzymany ten klawisz. Przyciśnięcie CTRL. spowalnia listowanie, a RUN/STOP przerywa je.

Ten rozkaz jest przypisany do klawisza funkcyjnego F7 w zestawie drugim.

!RD - rozkaz dyskowy

Sposób wykorzystania:

!RD"ROZKAZ DYSOWY

Dyrektywa umożliwia posyłanie do stacji dysków rozkazów i jest równoważna następującemu ciągowi rozkazów:

Na przykład:
!RD"R:NOWA NAZWA=STARA NAZWA - zmiana nazwy
!RD"S:NAZWA - usunięcie zbioru
!RD"N:NAZWA, ID - formatowanie dyskietki
!RD"I - inicjalizacja stacji dysków
!RD"V - validate, porządkowanie dysku

Dyrektywa ta jest przyporządkowana klawiszowi funkcyjnemu F8 w zestawie 2.

!GW - włączenie minigrafiki

Sposób wykorzystania:

!GW, x, y, we

Rozkaz włącza aktualnie ustawiony dyrektywą !GE ekran minigrafiki. Jeżeli dyrektywa taka poprzednio nie była wydana, to włączany jest ekran 0.

x,y - współrzędne lewego górnego rogu minigrafiki.

we - rozmiar ekranu minigrafiki:

Ograniczenia na wartości xmax i ymax wynikają i żądania, aby włączany ekran minigrafiki by widziany w całości. Te ograniczenia nie obowiązują w przypadku przesuwania minigrafiki rozkazami !GJ i !PG i tutaj możliwe jest wychodzenie nunigraiiki poza ekran, a w związku z tym możliwy jest pełny zakres wartości x i y.

Po wykonaniu rozkazu !GW tworzone są automatycznie zmienne GX% i GY%.

!GU - usuwanie minigrafiki

Rozkaz ten wyłącza minigrafikę. Minigraiika powinna być obowiązkowo wyłączona przed wykonaniem jakichkolwiek operacji dyskowych.

!GM - mazanie minigrafiki

Aktualnie ustawiony rozkazem !GE ekran minigrafiki zostanie wykasowany bez względu na to, czy był włączony, czy też nie.

!GI - inwersja obrazu

Odwrócenie obrazu minigrafiki (fotograficzny negatyw) na aktualnie ustawionym ekranie.

!GR - rysowanie, mazanie, odwracanie punktu

Sposób wykorzystania:

!GR, x, y, r gdzie x=0-95, y=0-41, r=0,l,2

Dyrektywa pozwala na umieszczenie punktu na aktualnie ustawionym (rozkazem !GE,x) ekranie mninigrafiki, jego inwersję lub usunięcie. Jeżeli rozkaz !GE nie był od początku używany, to ekranem tym jest ekran 0. Rozkaz !GR działa także i wtedy, gdy minigralika była wyłączona poprzez !GU (rysowanie na ekranie niewidzialnym).

Parametry x, y są to współrzędne punktu licząc od lewego górnego rogu ekranu: r=0 oznacza mazanie, r=1 - rysowanie, a r=2 inwersję.

!GK - kolor minigrafiki

Sposób wykorzystania:

!GK, x gdzie x=0-15

Zmiana koloru wszystkich punktów minigraiiki. Kolory jak w instrukcji do Commodore 64.

!GT - pisanie tekstu

Sposób wykorzystania:

!GT, X, y, r, od, "TEXT" lub

!GT, x, y, r, od, A$

Pisanie tekstu na ekranie minigrafiki. Parametry x, y są to współrzędne lewego górnego rogu tekstu na ekranie: r=0 - mazanie. r=l - pisanie, r=2 - odwracanie, od - odstęp między literami (normalnie od=8).

!GP - priorytet wyświetlania

Sposób wykorzystania:

!GP,w gdzie w= 0,l

Jeżeli w=0 to obraz ekranowy przesłania minigrafikę, jeżeli w=1 to odwrotnie.

!GE - ustawienie ekranu

Sposób wykorzystania:

!GE,x gdzie x=0, 7

Rozkaz ustawia jeden z ośmiu ekranów minierafiki. Ustawienie nie jest równoznaczne z wyświetleniem. Efekt działania rozkazu będzie od razu widoczny tylko wtedy, jeżeli grafika była włączona (wyświetlana). Jeśli tak nie jest, to efekt będzie widoczny dopiero przy najbliższym włączeniu. Po wydaniu tej dyrektywy wszelka edycja (rozkazy !GR, !GT) będzie sie odbywać na ekranie x. W ten sposób można więc pisać i rysować na ekranie niewidzialnym.

!GJ - przesuwanie minigrafiki joystickiem

Sposób wykorzystania:

!GJ,x gdzie x=1-255

Obraz (ekran) minigrafiki będzie przesuwany przez joystick włączony do PORTU 2, lub przez klawisze sterowania kursorem. Parametr x określa szybkość przesuwania (użyteczne wartości x są zawarte w granicach od 1 do 20). Przyciśnięcie FIRE joysticka lub klawisza SPACE spowoduje przerwanie przesuwania i równocześnie zostaną utworzone zmienne BASIC'u GX% i GY%. Zmiennym tym zostaną przypisane takie wartości współrzędnych lewego górnego rogu ekranu mini grafiki, jakie miał ten ekran w momencie przyciśnięcia FIRE lub klawisza SPACE.

Jeżeli OX%=0-319 i GY%=0-199 to znaczy, że lewy górny róg minigrafiki jest widoczny. Jeżeli jednak którakolwiek z tych wartości jest większa od podanych lub ujemna to znaczy, że lewy górny róg minigrafiki jest ukryty poza ekranem.

Rozkaz ma znaczenie przy pisaniu programów zawierających menu wyboru, oraz w samodzielnie pisanych grach i innych programach użytkowych.

Przykład:

!PG - programowe przesuwanie minigraiiki

Sposób użycia:

!PG, k, w gdzie k=0-7, w=0-255

Dyrektywa pozwala na przesunięcie ekranu minigrafiki w zadanym kierunku z klawiatury i z programu. K oznacza kierunek przesunięcia:

Parametr w oznacza wielkość przesunięcia w punktach. Przy przesuwaniu minigraiiki tym rozkazem grafika może wychodzić poza ekran. Po wykonaniu tego rozkazu tworzone są zmienne GX% i GY% (patrz opis rozkazu !GJ).

Przykład:

!GP,4,120

!GD - kopiowanie minigraiiki

Sposób wykorzystania:

!GD, m, n gdzie n, m = 0 -7

Grafika z ekranu n będzie skopiowana do ekranu m. Rozkaz jest użyteczny przy tworzeniu animacji, jeżeli chcemy aby tylko niektóre elementy obrazu poruszały się. Tych stałych elementów nie trzeba tworzyć na nowo, można je skopiować.

!GA - animacja

Sposób wykorzystania:

!GA, t gdzit t= 1-255

Animacja, sekwencyjne wyświetlanie ekranów minigrafiki w kolejności 0.1,2,3,4,5.6,7. Parametr t oznacza czas wyświetlania. Jeżeli t=1-5 animacja jest bardzo szybka. Przy t=30 czas trwania animacji wynosi około 1 sekundy, przy t >100 nie jest to już w zasadzie animacja, ale wyświetlanie następujących po sobie obrazów.

Przykład:

!WG - wyznaczanie współrzędnych minigrafiki

Rozkaz wyznacza współrzędne GX% i GY% lewego górnego rogu minigrafiki (patrz opis rozkazu !GJ).

!DG - drukowanie minigrafiki

Aktualnie ustawiony ekran minigrafiki będzie wydrukowany. Sposób działania rozkazu zależy od ustawionego trybu pracy. Jeżeli ustawiony był tryb drukarka sterowana przez USERPORT, to grafika będzie posłana w standardzie EPSON (8-igłowym), a jeżeli ustawiony był tryb drukarka sterowana przez SERIAL, to grafika będzie drukowana w standardzie 7 igłowym COMMODORE zgodnym z drukarką MPS 801/803.

Mimgrafikę możną wykorzystać do tworzenia małych rysuneczków, znaczków firmowych lub osobistych itp.

Program formowania się planszy "ROM-BIT przedstawia..."

1. Wykonać reset z przytrzymanym klawiszem ←.
2. Wybrać 1 - system Black Box.
3. Wydać rozkaz ←U, a następnie LIST.

Wylistowany program ilustruje zastosowanie rozkazów !GT (pisanie tekstu) i !PG (przesuwanie minigrafiki).

Program realizacji instrumentu muzycznego

1. Wydaj rozkaz ←O.
2. Po pojawieniu sie instrumentu wykonaj RUN/STOP + RESTORE.
3. Wylistuj program.

Program pokazuje możliwości wykorzystania klawiatury muzycznej systemu Black Box. Cala grafika jest wykonana na ekranie tekstowym, przy użyciu rozkazu ←CP, widać zatem jak bardzo jest użyteczny ten rozkaz. Program jest napisany prawie całkowicie w BASIC'u. z wyjątkiem podprogramu pojawiania sic szarych prostokątów po naciśnięciu klawisza. Usuwając wiersz 900, rozkaz SYS 28672 z wiersza 8800, oraz wiersze o numerach od 32000, możemy zrezygnować z szarych prostokątów upraszczając program.

Usuwając rozkaz !ET,1 z wiersza 100 oraz !ET,0 z wiersza 905 możemy spowodować, że ten program będzie działał z wszystkimi wersjami cartridge Black Box.